پیشرفت در فلای فیشینگ حالت خطی ندارد و در بعضی مراحل با دشواری بیشتری همراه است. گذار از ماهیگیری در دریاچه به ماهیگیری در رودخانه برای من کار خیلی سختی بود.
به کمک کتاب و مجله، ماهیگیری در سدها و دریاچه های کوچک را آموختم. وقتی حس کردم مهارتم به حد قابل قبولی رسیده، ماهیگیری در رود را امتحان کردم. پیش از آن با طعمه و به روش دیداری ماهی چاب را صید کرد بودم و فکر می کردم مهارت هایم در دریاچه به درد رودها هم می خورد.
در این مورد کاملا اشتباه می کردم. ماهی ها را در رود می دیدم و نشانه های حضورشان در سطح آب پیدا بود. پشه های زیادی را امتحان کردم. ولی آیا توانستم یکی آنها را صید کنم؟ نه.
بطور طبیعی به این نتیجه رسیده بودم: پشه مناسب را انتخاب نکرده ام.
تقریبا هر پشه ای که در کتاب Trout Fly Recognition از John Goddard بود را امتحان کردم تا برای هر شرایطی آماده باشم.
نتیجه؟ بی فایده بود.
به مدت چهار سال تلاش کردم و چند تا قزل آلا گرفتم ولی پیشرفتی نداشتم.
چیزی که نیاز داشتم یک استاد بود. ولی کسی را نمی شناختم و تنهایی ماهیگیری می کردم. یک روز داشتم پشه هایم را تندتند عوض می کردم تا قزل آلایی که مرتب برای گرفتن حشرات به سطح می آمد را بگیرم. ولی بی فایده بود. تا این که اتفاق خاصی افتاد. مرد محترم و مسنی که برای دیدن ماهیگیری من داشت به آهستگی از شیب ساحل بالا می آمد، دنیای من را با یک جمله تغییر داد: «جوون معذرت می خوام، ولی به نظرم پشه داره یه خورده زیادی کشیده میشه و این از دید ماهی طبیعی نیست».
کمک بگیرید
سعی نکنید همه چیز را تنهایی بیاموزید. اگر دوستانی دارید که تجربه ماهیگیری در رود را دارند از تخصصشان بهره بگیرید. اگر نه یک روز را برای ماهیگیری با یک مدرس معتبر و راهنما رزرو کنید. شاید برایتان هرینه زیادی داشته باشد. ولی از دوستان خودآموخته بپرسید چه قدر برای خرید لوازم نامناسبی که دیگر کاربردی ندارند خرج کرده اند و برای آموختن ماهیگیری در رود چه قدر برای روزهای بی حاصل ماهیگیری خرج کرده اند.
در صورتی که با راهنما به ماهیگیری بروید متوجه می شوید به طور دقیق چه لوازمی نیاز دارید. اگر یقین دارید که بار اول لوازم درست را می خرید به نتیجه مورد نظرتان خواهید رسید. مهم این نیست که در آن روز چند تا ماهی می گیرید. مساله مهم یادگیری مهارت هایی است که در بلندمدت موفقیت شما را به همراه می آورند. من به جای این که چهار سال را تلف کنم، می توانستم اصول پایه ای را در یک روز ماهیگیری با راهنما بیاموزم.
لوازم مناسب انتخاب کنید
لوازم ماهیگیری دریاچه ممکن است برای رودخانه هم قابل استفاده باشد. چوب شماره چهار یا پنج ایده آل است ولی با چوب شش هم می توانید کارتان را پیش ببرید. چوب شماره هفت و هشت برای رود مناسب نیستند.
اگر در دریاچه از لیدربلند استفاده می کنید و سعی دارید آن را در رود هم به کار بگیرید دچار مشکل خواهید شد. پرتاب دقیق ضرورت دارد و در شرایطی که مقدار کمی نخ از نوک چوب بیرون است، برای انجام یک پرتاب خوب به لیدر tapered (باریک شونده) نیاز دارید.
با تجهیزات خیلی سبک ماهیگیری نکنید؛ در رودها جاهایی هست که ماهی ها در حین گریز خود را در آن پنهان می کنند و برای دور نگه داشتن ماهی ها از آنها باید لیدر قدرتمندی داشته باشید.
در رودها مرتب در حرکت هستید، برای همین بهتر است یک کیت ساده و سبک داشته باشید. توصیه من این است:
چوب: 8 یا 9 فوت برای نخ 4 تا 5
چرخ: باید نخ پشه و 45 متر بکینگ را در خود جا دهد و سیستم ترمز آن به اندازه ای قوی باشد که مانع چرخش سریع اسپول شود.
«نخ های پشه کمرنگ کمتر ماهی را می ترسانند»
نخ پشه: نخ های پشه کمرنگ کمتر ماهی را می ترسانند. از آن جایی که بیشتر پرتاب ها در فاصله نزدیک انجام می شود، می توانید نخی را انتخاب کنید که نسبت به شماره چوب یک شماره سنگین تر باشد. در این صورت مطمئن خواهید بود وقتی مقدار کمی نخ از نوک چوب بیرون است، وزن کافی برای انجام پرتاب و لود (load) کردن چوب تامین می شود.
لیدر: لیدرهای co-polymer 9 فوتی 4X (با قدرت 5 پوند) و تیپت های 4X، 5X و 6X (با قدرت 5، 4 و 3 پوند). سیستم X تعیین کننده سایز تیپت مناسب بر اساس سایز پشه است. 4X برای پشه های سایز 10 تا 14، 5X برای سایز 14 تا 18 و 6X برای سایز 18 تا 22. من معمولا با لیدر 9 فوتی (275 سانتی) و 3 تا 4 فوت تیپت (90 تا 120 سانت) که با سه دور گره جراحی به هم متصل شده اند ماهیگیری می کنم.
چاک: شما به یک چاک جمع و جور یا تاشو نیاز دارید که در پشت جلیقه تان آویزان شود ولی اگر چاک دریاچه ای شما هم زیاد بزرگ نیست می توانید از آن بهره بگیرید.
کلاه لبه دار به همراه عینک پولاریزه: برای یافتن ماهی و حفاظت از چشم ضروری اند.
اقلام دیگر: پودر و خمیر شناورکنند پشه، نشانگر برای نیمف، پنس با رنگ مات که نور را منعکس نکند، گیره نخ.
دو روش پیشنهادی عالی
کارتان را با یک پشه خشک یا با سیستم Duo آغاز کنید. در سیستم Duo یک نیمف زیر پشه خشک بسته می شود. وقتی فقط با یک نیمف در زیر سطح ماهیگیری کنید تشخیص نوک های ماهی دشوار می شود ولی در هر دو روش فوق می توانید حرکات پشه را زیر نظر بگیرید. شاید ماهی پشه خشکی که در بالاست را بگیرد ولی کارکرد اصلی پشه خشک این است که نیمف را در عمق مورد نظر نگه دارد و به محض این که ماهی نیمف را بگیرد، پشه خشک به عنوان یک نشانگر کارآمد عمل می کند و شما را آگاه می سازد.
پرتاب Duo در مقایسه با پشه خشکِ تنها کمی دشوارتر است، ولی اگر پشه خشک را از قسمت خم قلاب به سر نیمف متصل کنید، احتمال در هم پیچیدن ریسه خیلی کم می شود.
تیپتی که برای اتصال این دو پشه استفاده می کنید باید نسبت به تیپت به کار رفته برای اتصال پشه خشک به لیدر کمی نازک تر باشد تا در صورت گیر کردن پشه به شاخه درخت دچار مشکل نشوید. طول تیپت باید یک و نیم برابر عمق آبی باشد که در آن ماهیگیری می کنید. با این کار نیمف در نزدیکی بستر رود حرکت خواهد کرد.
یک Klinkhamer سایز 12 به همراه یک نیمف بید هد دار GHRE سایز 16 برای شروع خوب است.
سر ماهی رودخانه ای را رو به پایین جریان نگاه دارید تا قوای خود را باز یابد.
پشه های مناسب
پشه های دریاچه ای معمولا برای رودخانه خیلی بزرگ هستند. حشرات رودخانه اغلب کوچک و در سایز 10 تا 22 هستند. همراه داشتن نمونه ها در سایزهای مختلف مهم تر از داشتن نمونه های مختلف در یک سایز است.
پشه های خشک
- Parachute Adams (سایز 12 تا 20)
- Elk Hair Caddis (سایز 14 تا 18)
- Black CDC Fly (سایز 14 تا 20)
- Tan Klinkhamer (سایز 10 تا 16)
نیمف ها
- Gold-Ribbed Hare’s Ear بدون وزنه (14 تا 18) و با بیدهد (14 تا 18)
- Pheasant Tail Nymph (14 تا 18)
به پشه حرکت طبیعی بدهید
آب رود حرکت می کند. حتی اشاره به چنین چیزی مسخره به نظر می رسد ولی تفاوت اساسی بین ماهیگیری در رود و دریاچه همین است.
اگر می توانستید پشه خود به آب بیندازید و دیگر کاری با آن نداشت باشید تا ماهی آن را بگیرد خوب بود، ولی متاسفانه پشه از طریق لیدر و نخ پشه به شما وصل است. پشه به محض فرود روی آب، همراه با نخ و لیدر روی آب کشیده می شود و این موضوع حرکتی غیر طبیعی به پشه می دهد.
اگر پشه حرکت طبیعی نداشته باشد، شبیه سازی حشرات طبیعی که منبع تغذی قزل آلا هستند بی فایده است. حشرات طبیعی با سرعتی مطابق با سرعت جریان همراه آن حرکت می کنند. اگر پشه توسط نخ و لیدر کشیده شود، از دید قزل آلاها غذا محسوب نمی شود و حتی ممکن است آنها را بترساند.
بعد از پرتاب مستقیم مقدار زیادی از نخ در دریاچه ها، حالا وقت آن است که یاد بگیرید در محدوده نزدیک تری به دنبال ماهی بگردید و نخ اضافی را در هنگام پرتاب به کار بگیرید تا از کشش پشه توسط جریان پیشگیری کنید.
باید نخ را تحت کنترل داشته باشید و ارتباط با پشه را حفظ کنید، بدون این که باعث ترمز یا کشیده شدن آن شوید. وقتی پشه همراه جریان به سمت شما حرکت می کند نخ را جمع کنید تا نخی که بین شما و پشه قرار دارد شل نباشد.
قبل از آن که برای پرتاب مجدد نخ را با ملایمت از روی آب بلند کنید، اجازه دهید پشه به اندازه کافی از ماهی مورد هدف دور شود. خیلی از ماهی ها به خاطر سر و صدایی که هنگام بلند کردن نخ از روی آب ایجاد می شود احساس خطر می کنند.
زاویه پرتاب نسبت به جریان روی کشش غیرطبیعی پشه تاثیر زیادی دارد. اگر پشه را مستقیم به سمت بالای جریان پرتاب کنید این کشش کم می شود ولی ممکن است لیدر در بالای سر ماهی فرود بیاید و آن را فراری دهد.
اگر پشه خشک را مستقیم به سمت پایین جریان پرتاب کنید، نخ به محض این که روی آب می نشیند باعث کشش پشه و مانع حرکت آن به همراه جریان می شود. بین این دو حالت، می توانید پرتاب به سمت مقابلتان را در نظر بگیرید. در این حالت نخ و لیدر روی ماهی نمی افتد و احتمال کشش غیرطبیعی پشه کمتر می شود.
نگذارید نیمف همراه جریان حرکت کند و بعد آن را به سمت بالای رود بکشید. این روش برای ماهیگیران دریاچه ای که برای اولین بار در رودخانه کار می کنند طبیعی و راحت به نظر می رسد ولی اگر فقط با این حالت ماهیگیری کنید احتمال موفقیتتان خیلی کم می شود.
«باید نخ را تحت کنترل داشته باشید و ارتباط با پشه را حفظ کنید، بدون این که باعث متوقف شدن یا کشیده شدن آن شوید»
قزل آالهای وحشی معموال از ماهی های
پرورشی کوچک تر اما زیباترند.
آرام حرکت کنید
آب را جستجو کنید ولی سریع حرکت نکنید. قزل آلاها در دریاچه برای یافتن غذا در نقاط مختلف می چرخند ولی در رودها در جایی مستقر می شوند که جریان غذا را برایشان بیاورد.
در دریاچه اگر در یک جا بمانید شانس صید قزل آلایی که از آن مکان می گذرد وجود دارد. اما در رودخانه، اگر در یک مکان اثری از ماهی نباشد و به ماهیگیری در آن جا ادامه دهید، هرگز موفق به صید ماهی نخواهید شد چون قزل آلاها در رود گردش نمی کنند.
تصور ما این است که قزل آلاها بطور عادی در سطح آب ظاهر می شوند. اما در واقع در بیشتر رودها ظهور دائم قزل آلاها در سطح آب چیزی نیست که زیاد دیده شود.
تازه کارها با قدم های بلند در کنار رود حرکت می کنند تا ماهی ها را در سطح آّب بیابند و بخش بزرگی از رود را پوشش می دهند. اگر هچ حشرات آبزی در جای خاصی متمرکز نباشد یا ماهی ها فرصت طلبانه هر چیزی که آب با خودش می آورد را بخورند، زیاد به سطح آب نمی آیند. اگر خیلی سریع حرکت کنید نمی توانید ظهور اتفاقی قزل آلاها در سطح آب را ببینید. یک روز در طول چهار ساعت حدود 200 متر از رود را پوشش دادم. طی همان مدت، یک ماهیگیر دیگر پنج کیلومتر را طی کرده و داشت بر می گشت.
به من گفت اثری از ماهی ها در سطح آب نیست. او را متقاعد کردم که بنشیند و من را ببیند. یک دقیقه بعد یک ماهی در محدوده قابل پرتاب در سطح آب ظاهر شد. عجله بدترین دشمن شماست. حرکت خود را کند کنید بی حرکت بمانید و قبل از ترک محل مدتی سطح آب را زیر نظر بگیرید.
ماهی را در کجا پیدا کنیم؟
قزل آلاها نیازهای ساده ای دارند: در امان ماندن از شکارچیان و تامین غذا بدون این که انرژی زیادی برای آن صرف کنند. در عین حال نیازمند آب های سرد، پراکسیژن و غیرآلوده هستند.
اگر به این نیازها توجه کنید می فهمید که ماهی ها را کجا می توانید بیابید.
در زمان تغذیه، میزان انرژی که قزل آلاها از خوردن غذا به دست می آورند باید از میزان انرژی که برای خوردن آن صرف می کنند بیشتر باشد.
به دنبال مکان های تلاقی جریان های تند و آرام باشید. قزل آلاها می توانند بدون صرف انرژی زیادی در آب های آرام بمانند و جریان تند غذا را برایشان می آورد.
در جاهایی که حباب ها را به صورت خطی می بینید ماهیگیری کنید. آب هایی که در سطحشان حباب زیادی دیده می شود محل تجمع غذا نیز هستند.
فقط وسط رودخانه را زیر نظر نگیرید. ماهی ها اغلب چسبیده به ساحل هستند و اگر پشه را به سمت ساحل مقابل پرتاب کنید، هم با مشکل کشش غیرطبیعی پشه مواجه می شوید و هم ماهی که در ساحل طرف خودتان است را از دست می دهید.
فکر نکنید که جریان آب برای ماهی ها خیلی تند است. در کف رود یک لایه آب هست که به خاطر اصطکاک با بستر ناهموار رود جریان آرام تری دارد.
قزل آلاها همان جا می مانند و برای گرفتن غذاهایی که همراه با آب می آید به سمت جریان تندتر می روند.
میزان نور و دما محل استقرار ماهی را مشخص می کنند. در روزهای روشن و آفتابی، جاهایی که زیر سایه درخت هستند را امتحان کنید. در روزهای داغ، در آب های تند و پراکسیژن به ماهیگیری بپردازید.
آبی که بیشترین شباهت به دریاچه را دارد، به صِرف این که برایتان آشناست می تواند شما را فریب دهد.
مخفی بمانید
ماهی های وحشی تحمل قدم های سنگین، سایه ها، ماهیگیرانی که هیبتشان در پس آسمان پدیدار است و حرکات ناگهانی را ندارند. لباس های استتاری به تن کنید، آهسته قدم بردارید، از سرپناه های موجود بهره بگیرید و در هنگام پرتاب چوب را پایین نگه دارید. از انجام پرتاب های کاذب زیاد، فرود آمدن نخ بالای سر ماهی، بلند کردن نخ از روی آب با شدت و ایجاد سر و صدا در هنگام ماهیگیری پرهیز کنید.
بگیر و رها کن را رعایت کنید
اکثر ماهیگیران در رودخانه ماهی را به آب باز می گردانند. برای همین استفاده از قلاب های بدون خار ضروری است. وقتی می خواهید ماهی را برگردانید، سر ماهی را رو به پایین جریان نگاه دارید تا بتواند با تمام قوا شنا کند. اگر ماهی خسته است اول حال ماهی را جا بیاورید بعد آن را رها کنید.
انواع آب را بشناسید
از کتاب هایی که فقط روی یکی از انواع رودها متمرکز هستند بر حذر باشید، به خصوص آنهایی که به ماهیگیری در رودهای گچی (chalkstreams) در جنوب می پردازند. این گونه کتاب ها ممکن است شرایط خیلی خاصی را مد نظر داشته باشند که در آن هچ حشرات آبزی به شکل گسترده روی می دهد و ماهی های زیادی را به سطح آب می کشاند. اگر توصیه های آنها در مورد رودهای اسیدی نواحی پرارتفاع که زندگی حشرات آبزی در آنها محدودتر است را دنبال کنید ممکن است راه را اشتباه بروید.
وقتی من ماهیگیری در رودها را شروع کردم، خیلی از کتاب هایی که می خواندم به رودهای گچی مربوط بودند. با این که بعضی توصیه ها در رودهای Wales و Peak District که در آنها ماهیگیری می کردم صدق می کرد، ماهیگیری در این رودها از خیلی نظرات متفاوت بود.
گاهی ساعت ها منتظر ظاهر شدن ماهی ها در سطح آب بودم، در حالی که جستجوی آب با پشه های تر یا پرتاب هدفمند با نیمف یا پشه خشک می توانست موجبات موفقیت من را فراهم آورد.
اگر در یک رود فضای کافی برای پرتاب وجود داشته و آب شفاف باشد، به طوری که بتوانید ماهی و تاثیرات پشه روی ماهی را ببینید، در باره اولین ماهیگیری در رود چیزهای زیادی برای گفتن هست.
رودهای گچی امکان ماهیگیری به روش دیداری را فراهم می کنند ولی ممکن است پرهزینه و اختصاصی باشند، به خصوص در زمان هچ می فلای. به هر حال، با این که ماهیگیری در رودهای مشهور می تواند هزینه زیادی در بر داشته باشد، در رودهایی که کمتر شناخته شده هستند می توانید با هزینه کمتری ماهیگیری کنید.
ماهیگیری در رودهای کوچکی که پوشش علفی زیادی در اطرافشان هست ممکن است دشوار باشد و به پرتاب های دقیق تر و احتیاط بیشتری برای نزدیک شدن به آب نیاز پیدا کنید.
بهترین زمان ها برای ماهیگیری
در رودها می فلای ها معمولا از اردیبهشت تا اواسط تیر هچ می شوند و این شاید بهترین زمان برای صید ماهی با پشه خشک باشد. موضوع این است که همه این را می دانند. برای همین محل ماهیگیری را باید از قبل رزرو کنید و شاید لازم باشد مبلغ بیشتری بپردازید.
در اکثر رودها، در بهار و پاییز بیشترین شانس موفقیتتان در روز و در تابستان بهترین زمان اوایل یا اواخر روز است.
البته روزهای خوب ماهیگیری محدود به هوای گرم و مساعد نیستند. خیلی از حشرات در شرایط آب و هوایی نامساعد، وقتی نور کمتر است و خطر کمتری از سوی شکارچیان تهدیدشان می کند هچ می شوند.
قزل آلاها با پایین یا بالا آمدن سطح آب یا تغییر جریان مکانشان را عوض می کنند: وقتی سطح آب بالا باشد، خارج از جریان اصلی، اغلب در نزدیکی ساحل پناه می جویند. اگر آب گرم و سطح آن پایین باشد، در آب هایی پراکسیژن که جریان تندتری دارند به دنبال ماهی باشید.
رودهای گچی (رودهایی که از میان تپه های گچی می گذرند و به دریا می ریزند) و رودهایی که از آبخوان های آهکی نشات می گیرند کمتر تحت تاثیر بارش ها قرار می گیرند. اما جریان رودهای سیلابی در مناطق پرارتفاع به سرعت دستخوش تغییر می شود و ممکن است در هنگام بارش های شدید قابل ماهیگیری نباشد.
کاربرد پشه
وقتی ماهی را در سطح آب می بینید بلافاصله پرتاب نکنید. اول دقت کنید تا ببینید آیا چیزی که در سطح آب می خورند قابل تشخیص هست یا نه.
اگر پشه را مستقیم به سمت محل دیده شدن ماهی پرتاب کنید، پشه در پشت ماهی فرود می آید. وقتی ماهی برای گرفتن حشره به سطح آب می آید همراه با حشره با جریان حرکت می کند و بعد از خوردن آن به محل استقرار خود باز می گردد.
از آنجایی که پشه همراه با جریان حرکت می کند، پشه شما باید بالاتر از محل دیده شدن سر ماهی فرود بیاید تا ماهی بتواند آن را ببیند. ولی پشه زیاد هم نباید با محل بالا آمدن ماهی فاصله داشته باشد، چون ممکن است پشه در طول مسیر توسط نخ و لیدر کشیده شود و یا این که نخ زودتر از پشه به بالای سر ماهی برسد و ماهی را بترساند.
آغاز یک چیز جدید
امیدوارم توصیه های من در اینجا یک شروع خوب برای ماهیگیری در رودهای وحشی را برایتان رقم بزند. در رودها هم مثل دریاچه ها یادگیری اصول پایه ای و بهره گیری از تجریبات مدرسان امری مهم و لذت بخش است.
در بریتانیا رودهای زیادی برای صید قزل آلاهای وحشی با پشه وجود دارد و همیشه چالش های جدیدی هست که باید بر آنها فائق آیید. اما این تجربه چیزی است که بیش از چهل سال لذت را برای من فراهم آورده و هیچ چیزی نمی تواند جای آن را بگیرد.
