آخرین شواهد علمی نشان میدهد سرنوشت ماهی رهاشده در دستان ماست
ماهیگیران هر سال ماهیهای زیادی را به آب بر می گردانند. نکته مهم این
است که بدانیم چگونه می توانیم بقایشان را به بهترین شکل تضمین کنیم.
به لطف فراگیرشدن کارهای حفاظتی، خیلی از ماهیگران آب شور تصمیم به رهاسازی ماهی های صید شده می گیرند.
برخی دیگر این کار را به خاطر قوانین مرتبط با مدیریت اماکن ماهیگیری، یا شرایط و قوانین حاکم بر تورنمنت ها انجام می دهند. در نتیجه ماهیگیران هر ساله تعداد خیلی زیادی از ماهی های آب شور را به آب بازمی گردانند. ولی تا چه قدر؟
در زادگاه من جورجیا، بر اساس آمار Marine Recreational Information Program، ماهیگیران بیش از 1 میلیون سرخو را در سال 2018 رهاسازی کردند. تعداد سرخوهای رها شده در کل آمریکا به 18 میلیون می رسد. MRIP تخمین می زند در سال 2018، تعداد انواع گونه های ماهی رها شده عدد چشمگیر 605 میلیون بوده است.
با این که با خوش بینی معتقدیم بیشتر این ماهی ها زند مانده اند، حقیقت ماجرا خیلی پیچیده تر از این هاست.
عوامل مختلف و اغلب مجموعه ای از آنها، سرنوشت ماهی رها شده را تعیین می کنند.
عوامی مثل این که ماهی چطور صید شده و با آن چطور برخورد شده، محیط زندگی ماهی و شرایط اکولوژیک- از جمله شکار. این تعاملات در گونه ها و شرایط مختلف متفاوت هستند.
با توجه به نقش پیچیده ماهیگیران در این تعامل، زیست شناسان و قانون گذاران تلاش های بسیاری در جهت تعیین خط مشی هایی برای ماهیگیری به شیوه بگیر و رهاکن انجام داده اند.
این خط مشی ها وقتی به کار گرفته شوند میزان بقا بعد از رهاسازی را بسیار بالا می برند.
این روش ها سال هاست به شکل روتین انجام می شوند. بطور مثال در دست گرفتن ماهی با دست خیس.
امروزه، بعد از صدها مورد تحقیق در حوزه ارزیابی تاثیرات عوامل مختلف از نوع قلاب گرفته تا ابزار بیرون کشیدن ماهی، این روش های برتر مشخص شده اند.
این تحقیقات مزایای برخی از روش های شناخته شده را تایید می کنند، اما در عین حال نشان می دهند بعضی روش ها و رفتارها از آن چه فکر می کردیم مضرتر هستند.
صورت مساله
زخم ایجاد شده بر اثر گیر کردن قلاب، مهم ترین عامل مرگ ماهی بعد از رهاسازی به شمار می آید. در بهترین حالت، قلاب باید به جایی در اطراف دهان-لب، زبان، مفصل فک- یا داخل دهان گیر کند.
بیشتر طعمه های تک شاخ و سه شاخ چنین حاصلی دارند، ولی قلاب های سه شاخ در صورتی گیر کردن به جای دیگر می توانند چشم ماهی را زخمی کنند.
قلاب های مرسوم (J شکل) وقتی به همراه طعمه زنده یا طعمه مصنوعی اسانس‌دار استفاده شوند، ممکن است بلعیده و مستقیم به گلوی ماهی وارد شوند.
بیرون کشیدن قلابی که به چنین محلی گیر کرده می تواند به قلب، جگر، آبشش، کلیه، شکم و احشا آسیب بزند. تلاش برای بیرون کشیدن قلاب فقط می تواند بر شدت چنین جراحاتی بیفزاید.
خودداری از بیرون کشیدن قلاب از جاهایی در دهان که به راحتی قابل دسترسی نیستند یکی از باروهاییست که مدت هاست وجود دارد و تحقیقات موجود آن را تایید می کنند.
The Florida Fish and Wildlife Conservation Commission در کتابچه راهنمای ماهیگیران، به تحقیقات موسسه ای اشاره می کند که در آن از هر 12 ماهی اسنوکی که قلاب به عمق دهانشان گیر کرده بود چهار تایشان زنده مانده بودند، اما وقتی لیدر پاره شده و قلاب ها در دهان ماهی باقی مانده بود ماهی ها هیچ تلفاتی نداشتند.
ماهی ها می توانند قلاب را از جا دربیاورند، آن را بیرون بدهند یا آن را خنثی کنند، به خصوص اگر قلاب از موادی مثل برنز ساخته شده باشد که بر اثر تاثیرات مشترک آب شور و مواد شیمیایی بدن ماهی به سرعت تجزیه پذیر است.
خوشبختانه، تعداد ماهی هایی که قلاب به عمق دهانشان گیر می کند، به خاطر بازگشت یک سبک قلاب قدیمی در سال های اخیر کاهش چشم‌گیری داشته
«اگر قصد دارید برای صید ماهی های بزرگ قصد استفاده از لوازم سبک بهره بگیرید، این را هم بدانید که دارید آگاهانه احتمال مرگ ماهی را افزایش می دهید»
طی تحقیقاتی در فلوریدا در سال 2010، پارامترهای استرس نمای مرتبط با شیمی خون در تارپون های نابالغ و بالغی مقایسه شد که با نخ و قلاب صید شده و تحت شرایط خاصی استراحت کرده بودند.
درمان های تجربی شامل نگه داشتن ماهی در حالت عمودی یا حالت افقی و قرار دادن آنها در معرض هوای محیط به مدت 60 ثانیه یا نگه داشتن آنها در آب می شد.
در این تحقیق، زمانی که بین به قلاب افتادن ماهی و بیرون کشیدن آن سپری شده بود، در مقایسه با مدت زمان و روش نگه داشتن ماهی در دست، تاثیر بیشتری روی میزان استرس وارده به ماهی داشت.
مبارزه، حتی کوتاه مدت، می تواند ماهی را خسته کند و روی توانایی آن در مبارزه با شکارچیان و ادامه روال طبیعی زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.
تحقیقات نشان داده که یکی از عوامل اصلی مرگ تارپون ها و بون فیش های رهاشده، شکار شدن توسط کوسه هاست. زمان مورد نیاز برای بازیابی کامل توانایی های ماهی در گونه های مختلف متفاوت است و عواملی مثل دمای آب می تواند تاثیر زیادی روی آن داشته باشد.
نگه داشتن ماهی خسته در آب به صورتی که سرش رو به جریان باشد می تواند فرآیند بازیابی را تسریع کند. وقتی ماهی شروع به تقلا کرد آن را رها کنید.
نکته مهم: از لوازمی استفاده کنید که به شما اجازه می دهند ماهی را در کمترین زمان ممکن بیرون بکشید و در عین حال لذت یک ماهیگیری موفق را برایتان به ارمغان می آورند.
من وقتی قصد صید سرخو را داشته باشم، سعی می کنم آنها را در عرض پنج دقیقه یا کمتر بیرون بکشم. اگر قصد دارید برای صید ماهی های بزرگ از لوازم سبک بهره بگیرید، این را هم بدانید که دارید آگاهانه احتمال مرگ ماهی را افزایش می دهید.
استفاده از تگ
تعیین میزان احتمال بقای ماهی های صید شده با نخ و قلاب می تواند کار دشواری باشد. خود روش های تحقیقاتی- نمونه گیری خون، نشانه گذاری، نگه داشتن در دست، نگهداری در محفظه- می توانند تاثیرات منفی حاصل از صید را دوچندان کنند.
بهتر است ماهی کمترین میزان استرس مضاعف را متحمل شود و هر چه سریع تر به محیطی که در آن صید شده باز گردانده شود. آه، بله، دانشمندان باید قادر باشند که تعیین کنند ماهی حداقل در طول 24 ساعت- و بعد از آن هفته ها یا حتی ماه ها- زنده خواهد ماند یا نه.
چنین چیزی زمانی غیرممکن به نظر می رسید، ولی به لطف پیشرفت های فن آوری در حوزه باطری‌سازی، میکرومدارها و ارتباطات ماهواره ای، دیگر این طور نیست. مسافت‌سنجی صوتی (acoustic telemetry) و (pop–up satellite archival tags (PSATs توانایی دانشمندان در آگاهی از سرنوشت ماهی هایی که به قلاب افتاده و رها شده اند را بسیار بالا برده است.
در مطالعات انجام شده در سال 2015 در کارولینای شمالی، محققان برای آگاهی از سرنوشت هامور برفی، کالیکو و scamp که در عمق 60 متری صید و قبل از رهاسازی به پایین‌بر (descending device) مجهز شده بودند از تگ های اکسترنال بهره گرفتند. اطلاعات پیشین حاکی از آن بود که ماهی ای صید شده از چنین اعماقی همگی خواهند مرد.
اما بنا بر این تحقیقات، میزان بقا بعد از 14 روز 50 درصد بود که نشان می داد recompression می تواند میزان بقای ماهی های صید شده در عمق زیاد را افزایش دهد.
PSATs در موارد متعددی برای تحقیق روی بادبان ماهی و تون، گونه هایی که تحقیق رویشان با روش های معمول بسیار دشوار است، به کار گرفته شد.
یکی از این پروژه ها که با نصب این تگ ها روی تن های باله آبی جوان انجام شده بود نشان داد تقریبا 100 درصد آنها بعد از رها سازی زنده مانده اند.
نتیجه این تحقیق حاکی بود از این که صید و رهاسازی تفریحی تون‌های باله آبی سایز متوسط با روش ترولینگ عامل عمده ای برای مرگ آنها بر اثر ماهیگیری به شمار نمی آید.
*recompression : برگشت فشار محیطی به حالت نرمال پس از اینکه بدن تحت تاثیر فشاری کمتر از فشار عادی بوده است.
کاربرد قالب های گرد یکی از بهترین کارهایی
است که ماهیگیران می توانند برای باال بردن
شانس بقای ماهی رهاشده انجام دهند.
پس از غلبه بر ماهی، مسئولیت شما این است که آن را به مناسب ترین شکل رها کنید. بعضی گونه ها در برابر تاثیرات نحوه برخورد با ماهی حساسیت بیشتری دارند.
بر خلاف تحقیقات سال 2010، تحقیقات Virginia Institute of Marine Sciences در سال 2016 نشان داد که بیرون کشیدن مارلن سفید از آب و قرار دادن آن در معرض هوای محیط، در مقایسه با مدت زمان مبارزه تاثیر بیشتری روی شانس زنده ماندن این گونه دارد.
در عین حال مشخص شد که هوای گرم می تواند خیلی سریع تارهای آبشش را خشک کند و کارآیی آنها را از بین ببرد.
اگر می خواهید ماهی را قبل از رهاسازی به داخل قایق بیاورید، دست، lip gripper و چاک به ترتیب در اولویت هستند- اما هرگز از نیزه استفاده نکنید.
دست خیس، دستکش و یا حوله ای که روی دست قرار گرفته برای ماهی های کوچک تا متوسط مثل قزل آلای دریایی و بون‌فیش کفایت می کنند ولی برای ماهی های بزرگ تر و قوی تر کافی نیستند.
وقتی از دست استفاده می کنید، همیشه ماهی را به صورت افقی نگه دارید، با گذاشتن دست دیگرتان زیر شکم ماهی وزنی که به پایین می افتد را کنترل کنید و از هرگونه برخورد با آبشش و چشم که به راحتی آسیب می بینند بر حذر باشید.
lip gripper هایی مثل BogaGrip روز به روز محبوب تر می شوند، ولی طراحی آنها باعث شده خیلی از ماهیگیران ماهی را عمودی نگه دارند.
تحقیقات نشان داده این کار می تواند آسیب مهلکی به عملکرد بخش های مختلف دهان، ارگان های درونی و استخوان بندی ماهی بزند، به خصوص در ماهی های بزرگ. وقتی از gripper استفاده می کنید، وزن بدن ماهی را با نگه داشتن دست در زیر شکم مهار کنید.
تحقیقات انجام گرفته در سال 2009 در استرالیا روی barramundi هایی (به طول نیم تا یک متر) که با lip gripper نگه داشته شده بودند مساله را روشن تر می کند.
محققان 10 ماهی را به طور عمودی و بدون کمک گرفتن از دست دیگر بلند کردند- همه وزن ماهی روی قسمت دهان افتاده بود.
یازده ماهی به صورت افقی نگه داشته شدند، به طوری که دست دیگر زیر شکم قرار می گرفت.
بلند کردن ماهی با gripper و بدون کمک دست دیگر برای مهار وزن ماهی، موجب شدت جراحات وارده به دهان شد و نظم ستون مهره را را به هم زد، به طوری که تا سه هفته به حالت عادی برنگشت.
چاک هایی که برای بیرون کشیدن گونه های کوچک تا متوسط به کار می روند مزایای زیادی دارند. از جمله کاهش زمان مبارزه، کنترل حرکت ماهی برای درآوردن قلاب و پیشگیری از افتادن ماهی. اما این چاک ها می توانند با از بین بردن لایه لزج و محافظ پوست، کندن پولک ها و آسیب زدن به باله ها به ماهی آسیب بزنند.
با علم به این موضوع، اکثر سازندگان چاک، تورهای کشی و بدون گره را عرضه کرده اند. بعضی از این چاک ها امتیازات دیگری هم دارند، مثل کف تخت که از چرخش ماهی داخل چاک و آسیب دیدن باله ها پیشگیری می کند.
تحقیقات دیگری که در سال 2008 در مورد barramundiانجام گرفت نشان داد چاک های برخوردار این ویژگی در مقایسه با تورهای عادی گره دار، خراش و آسیب بسیار کمتری به باله ها وارد کردند.
خیلی از ماهی های مورد نظر ماهیگیران آب شور نزدیک به کف آب و گاهی در عمق خیلی زیاد می زیند. با این حال بطور معمول آنها را با هدف خوردن صید می کنیم و قصد رهاکردنشان را نداریم.
ولی در دنیای امروز، با توجه به محدودیت های مختلفی که در مورد اندازه، تعداد و فصل وجود دارد، رهاسازی ماهی های آب شور به یک واقعیت گریزناپذیر تبدیل شده-کارهایی که باید برای تضمین بقای ماهی صید شده از عمق 20 پایی پس از رهاسازی هم بخشی از آن است.
گونه هایی مثل هامور و سرخو مجهز به کیسه هایی هوایی هستند که به آنها اجازه می دهد شناوری خودشان را به خوبی تنظیم کنند. اما وقتی آنها را به سرعت از کف دریا بالا می کشیم، پف کردن بیش از حد کیسه هوا می تواند باعث باروتروما شود.
اکثر ماهیگیران عوارض آن را می شناسند: چشم های وق زده، بیرون زدن شکم از دهان و مشکل تعادل ماهی وقتی که به آب بازگردانده می شود. این ماهی ها وقتی رهاسازی شوند نمی توانند پایین بروند و به راحتی در معرض شکارچیان قرار می گیرند. علاوه بر این، باراترومای بلندمدت آسیب های جبران ناپذیری به آناتومی بدن ماهی می زند و استرس فیزیولوژیک زیادی را به ماهی وارد می کند که اغلب مرگ ماهی را به دنبال دارد.
سال ها به ماهیگیران توصیه شد که باراتروما را با استفاده از سوزن- برای ایجاد سوراخ در کیسه هوا- درمان کنند. اما این کار ماهی را زخمی می کند، استرس بیشتری به ماهی وارد می سازد و می تواند موجب عفونت شود.
بدون شک ایجاد یک سوراخ بهتر از این است که ماهی مبتلا به باراترومای شدید را به آب برگردانیم، ولی راه بهتری هم هست.
امروزه ابزار مختلفی برای بازگرداندن ماهی به عمق به کار می روند. آنها recompress کردن ماهی را ممکن می سازند و تاثیرات (مرئی و نامرئی) باراتروما را کاهش می دهند.
در عین حال، این ابزار ماهی ها را به محیطی با شرایط بهینه باز می گردانند و از دید بعضی شکارچیان گرسنه دور نگه می دارند. این محصولات که به طور کلی پایین‌بر نامیده می شوند، نقششان در افزایش شانس بقای ماهی های کف‌زی، بعد از بازگردانده شده به آب، ثابت شده است.
در تحقیقات انجام شده در سال 2015 در خلیج مکزیک، سرخوهایی که با دستگاه پایین‌بر به کف دریا بازگردانده شده بودند، در مقایسه با ماهی هایی که بدنشان سوراخ شده یا درمان نشده بودند عملکرد بهتری داشتند.
میزان بقای این ماهی ها در تابستان، زمانی که دمای آب در سطح از دمای کف آب بیشتر بود، بالاتر رفت. تحقیقات از مزایای پایین‌بر برای رهاسازی rockfish، ماهی های صخره های مرجانی استرالیا و حتی walleye در دریاچه های آب شیرین هم پرده برداشته اند.
پایین‌برها آن قدر برای افزایش میزان بقای ماهی های کف‌زی موثر نشان داده اند که South Atlantic Fishery Management به National Marine Fisheries Service درخواست داده قانونی برای الزام صیادان هامور و سرخو به استفاده از چنین ابزاری در عرشه درنظرگرفته‌شود.
این قانون در صورت تصویب از سوی دبیر بازرگانی در سال 2020 اجرایی خواهد شد.
مدیریت مکان های ماهیگیری و قوانین بگیرورهاکن تنها در صورتی موفق آمیز خواهند بود که درصد بالایی از ماهی های رها شده زنده بمانند.
به لطف سال ها تحقیق و تجربه در محیط های آّبی، امروزه روش های خوبی را می شناسیم که در صورت انجام شانس بقا را به حداکثر می رسانند.
موضوع این است که آیا باید همه یا برخی از این روش ها اجباری باشند یا به انجام اختیاری آنها بسنده کنیم. تعجبی ندارد که ماهیگیران در این مورد نظرات متفاوتی داشته باشند.
نهادهای دولتی، گروه های حفاظتی و صنعت دریانوردی سرمایه و تلاش زیادی را برای ترویج روش های برتر ماهیگیری به کار گرفته اند. در برخی حوزه ها و محل های ماهیگیری، این نهادهای دولتی کاربرد انواع خاصی از لوازم و تجهیزات را اجباری و برخی روش ها را ممنوع کرده اند.
مثلا در بعضی شرایط و نواحی، برای صید بادبان ماهی، کوسه، ماهی های صخره های مرجانی و striped bass قلاب های گرد باید مورد استفاده قرار گیرند.
طبق قوانین فدرال، در صورتی که قصد نگه داشتن مارلن و بادبان ماهی بعد از صید را نداشته باشید، نباید آنها را از آب بیرون بیاورید. قوانین فلوریدا بیرون کشیدن تارپون های بالای یک متر از آب را ممنوع کرده اند.
ماهیگیران، چه از روی انتخاب و چه به صرف رعایت قانون، باید به استفاده از بهترین روش ها و حمایت دیگران در به کار گیری آنها متعهد باشند.
این شاید به معنای تغییر رفتار و تعویق صید ماهی بعدی به نفع ماهی باشد که در دستانتان است. به هر حال، هر ماهی که بعد از صید زنده بماند، یک ماهی بالقوه برای صید در آینده است و ما همیشه در فکر آن صید بعدی هستیم.
