بیوگرافی موزه دار آباد
با توجه به تعریف ایکوم ، موزه نهادی دائمی است که به صورت غیر انتفاعی در خدمت جامعه و توسعه آن می باشد، در آن بر روی عموم مردم باز خواهد بود و در آن در خصوص زندگی بشر و محیط پیرامون او تحقیقاتی صورت می گیرد، مالکیت آنها را به دست آورده ، حفاظت کرده و در اختیار علاقمندان قرار می دهد ، بویژه به منظور اهداف مطالعاتی ، آموزشی و کسب لذت در معرض دید مردم و علاقمندان قرار می دهد.
موزه دارآباد نیز بعنوان یک موزه تاریخ طبیعی قصد دارد علاوه بر به نمایش گذاشتن نمونه ها که بیشتر جنبه تفریحی و سرگرمی دارد، بخش های آموزشی و تحقیقاتی خود را با تشکیل هیئت علمی در کلیه زمینه ها و تخصص های مرتبط با اهداف موزه گسترش داده و تقویت کند.
موزه دارآباد از سال 1370 با انجام تغییرات وسیع و اساسی در طی دو سال با صرف هزینه های قابل توجه توسط شهرداری منطقه یک تهران تبدیل به موزه شده و درسال 1372 افتتاح شد.
معرفی بخش های مختلف موزه
در ورودی موزه مجسمه آهنی دایناسور گیاهخواری به نام کامپتوزوروس و رد پای آن در اندازه های واقعی بر گرفته ازتشکیلات شمشک (کرمان) توسط گروه چهار نفره از متخصصین و کارشناسان تهیه و بر روی ماسه سنگهای موج دار با شیب 60 درجه به نمایش در آمده است.
گیاهان محوطه
با ورود به محوطه موزه دارآباد با فضای سبز وسیعی به متراژ حدود8000 متر مربع متشکل از تعداد زیادی درخت، درختچه، گلهای فصلی و سطوح سبز متعلق به ایران و سایر کشورهای جهان روبرو می شویم.
از درختان موزه دارآباد می توان به درخت پر، بید مجنون، انواع کاجها ( دریایی، سیاه ژاپنی و نوئل) ، سدر لبنانی و سدر اطلسی اشاره کرد همچنین از درختچه ها اسپیره، یاس زرد، سنجد زینتی، شیر خشت، زرشک و مرواریدی قابل ذکر است که قدمت برخی از آنها قریب به پنجاه سال می رسد و اغلب به لحاظ ارزش گونه ای منحصر به فرد و خاص به شمار می روند.
این درختان و درختچه ها با توجه به موقعیت جغرافیایی دارآباد روزانه پذیرای تعداد زیادی از پرندگان بومی و مهاجر شهر تهران هستند و بدین ترتیب یکی از مکانهای مناسب جهت پرنده نگری و ثبت گونه های مختلف پرندگان می باشد.
قفسهای محوطه موزه
در فضای باز موزه تعدادی از گونه های زنده به نمایش در آمدند که از آن جمله می توان به کبوتر دمنده، انواع طوطی، عقاب، طاووس، شاه بوف، مرغ شاخدار، خرگوش و … اشاره کرد.
• ساختمان اصلی
طبقه اول
شرق آسیا
دراین بخش گونه های شاخص همچون طاووس نر و ماده از هند و سریلانکا و ببر بنگال در کنار مار پیتون ، درازترین مار دنیا از خانواده پایتونیده با بهره گیری از فن دیوراماسازی (زیستگاه سازی) به نمایش در آمده است.
اروپا وآمریکای شمالی
از نمونه های برگزیده در این بخش «موس» بزرگترین گوزن دنیا که با هیبتی شگفت انگیز در بین دو نمونه تخته پوست خرس خودنمایی می کند .
همچنین گوزن زرد اروپایی و ببر سیبری دو نمونه دیگر از این سالن هستند که در زمینه ای از طرح نقاشی شده زیستگاه خاص این گونه ها به نمایش در آمده اند. نکته قابل، تأمل پرندگان موجود در این سالن است که در دو قاره آسیا و اروپا مشترک هستند.
شمال ایران
با ورود به این سالن در سمت چپ انواع قوچ ها به ترتیب از غرب به شرق ایران با شاخ های حلزونی شکل و موهای بلند و سفید رنگ در زیر گردن نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
در ادامه از سایر گونه های شاخص ببر مازندران بزرگترین عضو خانواده گربه سانان و فیل ماهی، بزرگترین ماهی دریاچه مازندران با طول بیش از 4 متر و مرال و شوکا به ترتیب بزرگترین و کوچکترین گوزن ایران مشاهده می شود.
مرکز و جنوب ایران
در ابتدای ورود با دو نمونه از زیباترین و نادرترین پستانداران ایران و جهان به نام گور ایرانی از راسته فرد سمان و یوزپلنگ ایرانی از راسته گوشتخواران که در معرض خطر انقراض قرار دارند و حفاظت شده هستند مواجه می شوید.
در سقف این سالن نمونه ای از دال از خانواده ی کرکس ها با بال های پهن و بزرگ و سری فاقد پر به نمایش در امده است.
تشی بزرگترین جونده ایران با خارهای بلند روی بدن که او را از سایر پستانداران متمایز می کند همچنین فلامینگو و پلیکان که نمونه زنده آن در برکه موجود است از سایر نمونه های تاکسیدرمی مهم در این سالن می باشند.
آفریقا
در این سالن برخی پستانداران آفریقا مانند شیر افریقایی، پلنگ افریقایی، کرگدن سیاه، گراز زگیل دار و نمونه های متنوعی از گاوسانان مانند آنتیلوپ ها و پرندگان بومی و مهاجر این قاره همچنین آسیا و اروپا، آمریکا، استرالیا و شوروی سابق گردآوری شده است.
خزندگان و آبزیان
با ورود به بخش آبزیان، ماهی های آب شیرین در سمت چپ و ماهی های آب شور سمت راست- بالا دیده می شوند. ماهی های آب شیرین بیشتر مربوط به برکه ها و رودخانه های آسیای شرقی و آمریکای جنوبی(آمازون) هستند و ماهیان آب شور متعلق به اقیانوس ها و نواحی ساحلی خلیج فارس است که در این بین شیر ماهی (خروس ماهی) با زوائد تاژکی اطراف بدنش سیمای ظاهری چشم نوازی به بیننده می دهد.
از دیگر زیبایی های این سالن نمایش رابطه همزیستی میان شقایق دریایی موکتی با دلقک ماهی کلارکی است که می تواند برای دانش آموزان و دانشجویان در راستای تفهیم این نوع رابطه همزیستی قابل توجه باشد.
در بالای دالان آبزیان دسته «اسلک ماهی» ها که از ماهی های ایران (دریاچه مازندران) هستند با بهره گیری از نورپردازی خاص گویی همگام با بازدیدکننده در مسیر حرکت درحال شنا هستند.
در بخش خزندگان به شکل عمده مارهای خانواده کلوبریده به عنوان مارهای غیر سمی مانند مار چلیپر وشتر مار و خانواده ویپریده (افعی ها) از مارهای سمی مانند گرزه مار و جعفری همچنین از مارمولکها، گکو و آگاما دیده می شود .
برکه
در مرکز ساختمان محوطه ای با پوشش شیشه ای دیده می شود که مملوء از انواع پرندگان بویژه از راسته غاز سانان می باشد.
حدود شصت گونه پرنده آبزی مانند قوی سیاه، غاز خاکستری، پلیکان سفید و انواع اردک ها ، از کنار آبزیان نظیر چنگر، طاووسک، فلامینگو، گیلانشاه و پرندگان درخت زی همچون انواع طوطی سانان و گنجشک سانان در این مکان زندگی می کنند.
طبقه دوم
زمین شناسی
در این سالن دوران های مختلف زمین شناسی به صورت شماتیک و دیوراما به نمایش درآمده است.
هریک از دیوراماها ، مختصات زیست جانوری و گیاهی و نمایی کلی از هر دوره از زیست زمین را در معرض دید قرار می دهد. در این بخش سنگواره های متنوعی نیز به نمایش درآمده اند که قدمت برخی از آن ها نزدیک به یک میلیارد سال می رسد.
کارگاه تاکسیدرمی
در کارگاه تاکسیدرمی با چگونگی فن حفظ و نگهداری موجودات به صورت غیر زنده آشنا می شویم در این قسمت ساخت دیوراما که شبیه سازی موجودات تاکسیدرمی شده در محیط زیست طبیعی آنهاست نیز انجام می شود.
این کارگاه شامل قسمتهای مختلف تاکسیدرمی پرندگان، پستانداران، خزندگان، آبزیان، و اتاله حشرات است. در کارگاه تاکسیدرمی نمونه ای از ماهی های تاکسیدرمی شده و تعدادی از سخت پوستان و حشرات اتاله شده نیز به نمایش در آمده اند.
حشرات
در این سالن تنوع زیستی پروانه های ایران و جهان بر اساس تقسیم بندی جغرافیای جانوری جهان را شاهد هستیم.
مناطق جغرافیایی جهان امروزه به هشت منطقه دسته بندی می شوند که در این سالن شش منطقه اصلی شامل پالئارکتیک(Palearctic)، نئارکتیک(Nearctic)، ایندومالایان ( Indo-Malayan)، آفروتروپیکال( Afrotropical)، استرالین(Australian) و نئوتروپیکال(Neotropical) به همراه گونه های شاخص پروانه های هر منطقه نمایش داده شده است.
گیاهشناسی
سالن گیاهشناسی موزه دارآباد دارای 600 گونه گیاهی خودرو از مناطق مختلف کشور است.
این سالن براساس نواحی فیتوجغرافیایی (جغرافیای گیاهی ) تقسیم بندی شده است و شامل ناحیه هیرکانی، ناحیه ایران – تورانی و ناحیه خلیج فارس – عمانی است و در این مجموعه حداقل 50 گونه اندمیک (بومی ) در بین گیاهان دیده می شود.
پس از پشت سر گذاشتن منطقه ایران- تورانی از موزه گیاهشناسی با دیورامای بزرگی از حیوانات افریقا روبرو می شویم که زرافه 5 متری همچون آسمان خراشی در بین سایر حیوانات خودنمایی می کند، از دیگر حیوانات افریقایی می توان به کودو، ایمپالا، ویلدبیست، نیالا، اریکس، تامسون و … اشاره کرد.
ماهیان خلیج فارس
در این مجموعه حدود700 گونه از ماهیان خلیج فارس ، دریای عمان ، دریاچه مازندران و آبهای داخلی ایران به صورت تثبیت شده درفرمالین، همچنین تعدادی از ماهیان تزئینی و مارهای آبی ایران به نمایش در آمده است.
این نمونه ها به شیوه ای تثبیت شده که دارای قابلیت ماندگاری طولانی بوده و با حفظ گونه به لحاظ بافت شناسی و آناتومی قابل استفاده برای پژوهشگران در آینده می باشد.
